Nacionalni park
Nacionalni park
FRUŠKA GORA
 |
| slika: Nacionalni park fruska-gora |
Nacionalni park
Tu je nekad, kažu knjige, bilo more... Nekada davno Fruška
gora je bila ostrvo u Panonskom moru. Danas iz nepregledne ravnice izranja sva
zelena, sa najvišim vrhom Crvenim čotom (539 m), okružena šarenim tepisima sremske
ravnice, vinogradima i manastirskim tornjevima. Blage padine, stoletne šume, čuveno
vinogorje i brojni manastiri osnovno su
obeležje te niske planine i na njoj istoimenog nacionalnog parka.
Nacionalni park
Masiv Fruške gore sastavljen je od raznolikih tipova stena
koje potiču iz paleozoika,mezozoika, tercijara i kvartara. Tako složen geološki sastav
obogaćuju jedinstvene fosilne flora i fauna. Očuvane su u naslagama nekadašnjeg
dna Panonskog mora, koje je na našem prostoru postojalo od pre dvesta do pre pedeset
miliona godina. Zahvaljujući brojnim fosilima, to nekadašnje panonsko ostrvo danas je
svojevrsno ogledalo geološke prošlosti.
Nacionalni park
To je i jedna od najvećih prirodnih vrednosti
koja Frušku goru ubraja u grupu najvrednijih područja od evropskog značaja. Zahvaljujući
geološkoj podlozi, ostrvskom obeležju i postojanju marinskih uslova u prošlosti, Fruška
gora poseduje bogat i specifičan živi svet.Među značajne biljne vrste toga
područja mogu se uvrstiti lovorasti jeremičak, pljevika, stepska višnja, crni
glog, bezlistac, čak više od 30 vrsta orhideja... Šumske zajednice su mešovite
i raznovrsne.
Nacionalni park
Dominiraju mezofilne šume hrasta kitnjaka i belog graba, a u vegetaciji
listopadnih šuma značajno mesto imaju i zajednice bukve i lipe. Poseban kuriozitet
predstavlja činjenica da više od 30 procenata šuma Fruške gore čini čista lipova
šuma, što je jedinstven slučaj takve koncentracije u Evropi. Zeljastu
vegetaciju odlikuju livado stepske zajednice reliktnog obeležja, u čiji sastav
ulaze brojne retke stepske vrste: gorocvet, velika sasa, kovilje... Svet gljiva
zastupljen je sa oko 400 do sada poznatih vrsta. Poznatije jestive pečurke su: sunčanica,
lisičarka, đurđevača, vrganj.
Nacionalni park
U šumama Fruške gore žive i divlja mačka, kuna belica, puh
lešnikar, slepi miševi, a na stepskim obodnim staništima brojne su kolonije tekunica,
koje predstavljaju značajan izvor hrane pticama grabljivicama. Ornitolozi su na Fruškoj
gori do sada zabeležili tačno 211 vrsta ptica. Najređe, a ujedno i
najugroženije, među njima su ptice grabljivice: orao krstaš, orao kliktaš,
stepski soko, orao belorepan i patuljasti orao. Posebno je bogata fauna insekata,
među kojima su mnoge vrste na listi prirodnih retkosti Srbije.
Nacionalni park
Nacionalni park
Zbog njihove brojnosti, Frušku goru često nazivaju
srpska Sveta gora.Nacionalni park godišnje poseti velik Najznačajnija izletišta
su Čortanovačka šuma, Stražilovo, Glavica, Popovica, Andrevlje, Ležimir,
Lipovača. Na području parka nalaze se i dve škole u prirodi (Letenka i Testera),
šest planinarskih domova, a pogled sa Iriškog venca uokviruje pola Bačke, Avalu,
Cer i druge naše planine. Čuveni vidikovac je pravi lek za sve one koji traže mir
u tišini i prirodi. Jednodnevne pešačke ture upoznavanja sa prirodnim i
kulturnim vrednostima Nacionalnog parka Fruška gora, kroz Biljno carstvo ili
Rezervat divljači, Svet insekata, Posmatranje ptica, ali i planinarenje, biciklizam,
ili ribolov način su i put za taj neposredan, tako potreban dodir sa ishodištem.
Nacionalni park
ĐERDAP
Priroda srbije
Đerdapska klisura je hiljadama godina izazov za putnike,
trgovce, ratnike i mirotvorce. Njena „Gvozdena vrata” spajaju dva važna
kulturna i ekonomska dela Evrope. To je Đerdap učinilo strateškim mestom ogromnog
značaja, i u ratu i u miru, o čemu svedoči veliki broj istorijskih spomenika.Đerdapska
klisura je najveća rečna probojnica u Evropi, nastala tamo gde je moćni Dunav
probio Karpatske planine u dužini od 90 kilometara. Čine je četiri klisure: Golubačka,
Gospođin vir – čije je turističko središte Lepenski Vir, Kazan (najveća rečna dubina
90 m) i Sipska, i tri kotline: Ljupkovska, Donjomilanovačka i Oršavska. Tako
snažan i intenzivan život od praistorije do danas, učinili su da je Nacionalni
park Đerdap najveći u Srbiji. Ovim zaštićenim prostorom obuhvaćeno je čak deset
rezervata prirode, deset celina raznovrsnog nasleđa prirode, istorije i lepote,
kakvu sa sobom nose velike reke: Lepenski Vir, Veliki i Mali Štrbac sa
Trajanovom tablom, Golubački grad, Bosman – Sokolovac, Čoka Njalta sa Pesačom, Bojana,
Tatarski vis, Šomrda, Ciganski potok i kanjon Boljetinske reke – Greben.Područje
Đerdapa oduvek se odlikuje izuzetnom raznovrsnošću životinjskog sveta, o čemu
svedoče zapisi brojnih putopisaca. Ta raznovrsnost održala se do danas, tako da
u stoletnim bukovim i hrastovim šumama i sada slobodno u prirodi žive ris, vuk, šakal,
štekavac, sova ušara, crna roda, ali i jeleni, divlje svinje, jazavci, kune,
zečevi, divlji golubovi, grlice.., dok stenovite litice Đerdapskog Kazana krase divokoze, orlovi i sokolovi. Dunav i
Dunavsko jezero, vodeno prostranstvo sa svojim tajnovitim virovima i moćnim
brzacima, utočište su i stanište najraznovrsnijih vrsta ribe. Zato ne čudi što je čovek
Lepenskog Vira izabrao riboliko božanstvo – klanjajući se upravo onome od čega zavisi, što
mu je darovalo opstanak.
Đerdapska klisura sa svojim tajnama pruža velike mogućnosti
i najprobirljivijim ljubiteljima kako privrednog tako i rekreativnog ribolova.
Pastrmka, kečiga, smuđ,som, šaran, štuka deverika.., veliki su izazov za ribolovce
koji u vrtlozima Dunava iskušavaju svoja umeća. Specifičan istorijski razvoj,
vrlo povoljna klima, složena mreža klisura, kanjona i dubokih uvala, ovaj
prostor izdvajaju kao jedinstven evropski rezervat tercijarne flore, vegetacije
i faune. Biljni svet Đerdapa ne odlikuje se samo raznovrsnošću i bogatstvom
nego i izrazitim reliktnim karakterom. Na prostoru parka rastu guste šume, a u njima
živi više od 1100 biljnih vrsta. Samo na području rezervata Lepenski Vir pronađene
su mnoge za nauku značajne vrste biljaka kao što su: koprivić, orah, medunac,maklen, jorgovan. Mnoge zeljaste biljke koje naseljavaju
šume, livade, kamenjare i stene predstavljaju botaničku priču za sebe, u kojoj je
posebno značajna đerdapska lala.
Čak četiri rezervata prirode nalaze se na teritoriji opštine
Golubac (Golubački Grad, Bojana, Bosman–Sokolovac i Tatarski vis), a u njima svoj
životni prostor našle su biljne vrste koje su endemiti čitavog Balkanskog poluostrva: mečija
leska, Pančićev maklen,zelenika, koprivić, medunac, jorgovan... U izrazito
bogatstvo životinjskog sveta upisuju se i dugouhi slepi miš, sivi puh i golubačka mušica.
Golubački Grad, koji se prvi put pominje 1335. godine kao ugarsko vojno utvrđenje dodaje ovom delu parka prepoznatljiv trag istorije. Zbog svojih raznolikosti i
rariteta Nacionalni park Đerdap je pravi naučnoistraživački centar u prirodi.
Rezervat prirode Veliki i Mali
Štrbac, jedan je od naučno najzanimljivijih i turistički najatraktivnijih
predela Nacionalnog parka, sa vrlo raznovrsnom i vrlo rasprostranjenom reliktnom
vegetacijom, ali i rimskim natpisom, u nauci poznatim kao Tabula Traiana koji
se nalazi na samom izlazu iz Đerdapske klisure. Potiče iz 100. godine nove ere,
a obeležavala je završetak deonice puta kroz Donju klisuru. Rezervat Čoka
Njalta, sa Pesačom, predstavlja tipično utočište reliktnih i retkih vrsta drveća i njihovih
zajednica, dok je Šomrda stanište biljne vrste zelenike koja raste na jugoistočnim padinama
istoimenog vrha, na mestu zvanom Radisavljev krak Na prostoru rezervata
Ciganski potok nalazi se jedinstvena autohtona šumska zajednica oraha, koja je
okružena mešovitim sastavom bukve i oraha i predstavlja pravu prirodnu retkost
autohtonih šuma oraha. Tektonski poremećaji u dalekoj prošlosti ostavili su u
ovom predelu, a posebno u kanjonu Boljetinske reke u blizini ušća u Dunav,
značajne tragove savijanja, nabiranja i ukrštanja slojeva stena različitih
boja.Nacionalnim parkom Đerdap pružaju se neke od najlepših pešačkih staza
zdravlja, a čuveni vidikovci su Okmejdan, Venac, Crni vrh.Zbog specifičnog
ukrštanja vetrova i širine Dunava, ovo područje se s pravom može nazvati
jedriličarskim rajem zato Golubac i jeste centar srpskog jedrenja.
Нема коментара:
Постави коментар